TOPRAK ANALİZİ VE ÖNEMİ

TOPRAK ANALİZİ VE ÖNEMİ

Tarımsal üretimde amaç; mümkün olan en yüksek verimi ve en kaliteli ürünü elde etmektir. Bu amaca ulaşmak için en etkili faktör; DENGELİ ve DÜZENLİ gübreleme yapmaktadır. Bu ise ancak TOPRAK ANALİZİ ile mümkündür.

Toprak analizi ile üretim yapılacak toprakta bitkinin büyümesini ve gelişmesini sağlayacak besin maddelerinin eksiklikleri belirlenir. Analiz sonucuna göre hangi gübreden ne kadar, ne zaman ve nasıl verileceği tespit edilir.

Analiz sonucuna göre gübre kullanımı çiftçi için en ekonomik yoldur. Analize dayanmadan gerçekleştirilen gübreleme toprağa, çevreye, ekonomiye ve çiftçinin bütçesine zarar verecektir.

 Toprak Analizi Yaptırmadan Gübrelemenin Sakıncaları:

1- İhtiyaçtan daha az gübre kullanılabilir. Bu durumda bitki iyi beslenemez, elde edilecek ürünün ekonomik değeri düşük olur.

2- Gereğinden fazla gübre kullanılabilir. Girdi maliyeti arttığı gibi, fazla gübre toprağa ve ürüne olumsuz yönde etki yapabilir.

3- Yanlış cins gübre kullanılabilir. Bunun sonucunda ürün azalabilir, yatabilir veya kuruyabilir. En azından ürün miktarında bir artış olmaz.

4- Yanlış zamanda ve yanlış şekilde gübre kullanılabilir. Gübreden beklenilen yarar sağlanmaz.

Analiz Amaçlı Toprak Numunesi Nasıl Alınmalıdır?

Bitkiler toprağa bağlı canlılardır. Hayatlarını sürdürmeleri bulundukları yerde yeterli besin maddelerinin (elementlerinin) olmasına bağlıdır. Toprak, çok sayıda mineral maddeyi yapısında bulundurur. Ancak, bunların miktarları her zaman yeterli değildir. Özellikle entansif (yoğun) tarım yapılan topraklar zamanla besin maddeleri (elementleri) bakımından fakirleşir. Ürettiğimiz bitkilerden yeterli miktar ve kalitede ürün alabilmemiz, toprakta eksilen mineral besin maddelerinin takviye edilmesine bağlıdır. Aksi halde, bitkilerde bir takım beslenme bozuklukları ve verim düşüşleri görülür. Pek çok üretici toprağına hangi gübreden, ne miktarda, ne zaman ve ne şekilde vereceğini bilmemektedir.

Toprak analiz yönteminde amaç; toprakta eksilen besin maddelerinin tespiti ile toprağa hangi gübreden, ne miktarda verileceğinin belirlenmesi, toprakta bitkiler tarafından alınabilir besin elementi miktarını öğrenmektir. Analizlerde toprağın bazı özellikleri ve besin maddelerinin miktarları belirlenmektedir. Ayrıca, yetiştirilen veya yetiştirilecek bitkilerin ihtiyaç duyacağı besin maddeleri de belirlenmektedir.

Tarımda esas amaç, kültür arazilerinden mümkün olan en yüksek verimi ve kaliteli ürünü elde etmektir. Bu amaca ulaşmak ise; her şeyden önce toprakların verimliliklerini arttıracak bir dizi kültürel tedbirlerin alınması ile mümkündür. Bitkisel üretimde daha kaliteli daha bol ürün almak için gübre kullanımı önemli bir faktördür. Gübre; bitkinin beslenmesinde, toprağı besin maddeleri bakımından zenginleştirmek için uygulanır. Etkin bir gübreleme yapabilmemiz için de toprağımızdaki mevcut bitki besin maddelerinin cins ve miktarlarını bilmeliyiz ki, yetiştireceğimiz bitkinin ihtiyacı olan gübrelemeyi yapabilelim.

Ekonomik ve faydalı bir gübreleme;  toprak analizi sonucuna göre yapılan gübrelemedir. Toprak analizlerinin amacı; topraklarda bulunan bitki besin maddesi miktarlarını tespit suretiyle o topraklarda yetiştirilecek bitkilerin isteği olan gübre cinsini ve miktarını ortaya koymaktır. Toprak analizi yapılmadan tarlaya gübre verilirse şu mahzurlar ortaya çıkabilir:

*Toprağa gereğinden fazla veya az gübre verilebilir,

*Toprağa yanlış cins gübre verilebilir,

*Gübre yanlış bir zaman ve şekilde uygulanabilir.

*Topraklarımızı kirletmemiş oluruz.

Gübreleme yapılmadan önce; hangi gübreden, ne kadar, ne zaman ve nasıl kullanılacağını öğrenmek gerekir.

TOPRAK NUMUNE ALMA ZAMANI

Toprak numunesinin alınması mevsime bağlı olmakla beraber, toprak numunesi ekimden veya gübre kullanılma tarihinden bir buçuk –iki ay önce alınmalıdır. Numune alınırken toprak, numuneyi alanın ayağına bulaşacak kadar ıslak olmadığı gibi, numune alma aletlerine zorluk çıkaracak kadar da kuru olmamalıdır. Donlu ve çamurlu günlerde numune alınmaz.

TOPRAK NUMUNESİNİN ALINMA DERİNLİĞİ

Numune alma derinliği, toprağın sürme ve işleme derinliğine göre değişir. Gübreleme yönünden bizi daha çok, işlenen toprak tabakası ilgilendirir. Gübreleme amacı (Hububat ve Yem Bitkileri) ile alınan numunelerde bu derinlik genellikle; 15-20 cm. dir. Bağ ve meyve bahçelerinden ise; 0-30, 30-60, 60-90 cm derinliklerinden ayrı ayrı karışık (kompoze) toprak numuneleri alınmalıdır.

Toprak Örnekleri Alırken Kullanılan Aletler:

1- Bel küreği, toprak burgusu veya toprak sondası gibi aletler,

2- Plastik kova, etiket, bilgi formu, naylon torba ve kurşun kalem gibi yardımcı malzeme

TOPRAK NUMUNESİNİN ALINMASININ SAKINCALI OLDUGU YERLER

Daha öncede belirtildiği gibi toprak numuneler tarlayı temsil edebilen belirli yerlerden alınmalıdır. Toprak numunesi almak için uygun olmayan yerlerden numune alındığı takdirde, bu numunelerden elde edilecek analiz sonuçları yanlış işlemlere sebep olur.,

Numune almaya uygun olmayan yerler:

-Harman yeri veya hayvan yatmış yerler

-Önceden gübre yığılmış yerler

-Sap kök veya yabani otların yığın halinde yakıldığı yerler

-Hayvan gübresinin bulunduğu yerler

-Tarlanın tümsek veya su birikmesi olan çukur noktalar

-Dere, orman, su arkı ve yollara yakın arazi kısımları

-Binalara yakın alanlar -Sıraya ekim yapılan yerlerde sıra üstleri

-Su biriken kısımlar , akarsu ve sel başmış yerler.

TOPRAK NUMUNELERİNİN ALINMASI

Toprak örneklerinin alınmasında hiç bir zorluk yoktur. Hatırlanması gerekli en önemli husus alınacak toprak örneğinin alındığı tarlayı gereğince temsil edebilir olmasının sağlanmasıdır.

*her örnekleme bölümünün 8-11 ayrı noktasından toprak örnekleri alınarak bir kapta toplanır.

*her noktadan örnek almak için v şeklinde 0-30 cm derinliğinde bir çukur açılır. Bu *çukurun bir yüzeyinden 1-3 cm kalınlığında toprak dilimi alınarak kaba konur.

*tarlada zik zaklı yürünerek 8-11 noktadan bu şekilde örnek alınır. Her noktadan alınan toprak miktarının aynı olması gerekir.

*Bahçelerden toprak örneği almada, örnekler ağacın taç izdüşümünden alınır. Bahçelerden örnekleme 0-30 ve 30-60 cm derinliklerinden ayrı ayrı yapılır.

*kap içerisinde 8-11 noktadan alınan toprak iyice karıştırılır, kökler, yapraklar ve çakıl gibi maddeler atılır, iri toprak parçaları ezilir. Bu karışımdan 0,5-1 kilo toprak alınarak temiz bir torbaya konur. Etiket yazılır, etikete tarla sahibinin adı, köyü ve mevkii yazılır ve torba içine konur.

Örnekleme Alanının Büyüklüğü:

1- Arazi Çok Homojen Yapıda ise : En fazla 40-60 da.

2- Homojen Değil İse: En fazla 20-40 da.

Örnekleme Zamanı: Arazinin;

1- Islaklığına,

2- Don Durumuna,

3- Kuruluğuna,

4- Ekim ve Gübre Uygulama Zamanına Tespit edilen sahadan genişlik durumuna;

göre en az 10 en fazla 20 noktadan numune alınmalıdır. Numunenin alınacağı noktalar yukarıda gösterildiği gibi işaretlenmelidir. Toprak numunesi alınırken V harfi şeklinde bir çukur kazılır. Sonra çukurun düzgün yüzeyinden 3-4 cm kalınlığında 18-20 cm boyunda bir toprak dilimi alınır.

Toprak analizleri 3—4 yılda bir tekrarlanmalıdır.

NUMUNELERİN LABORATUARA GÖNDERİLMESİ

Karışık toprak numunesinin alındığı her değişik tarla veya kısımlar için kurşun kalem ile “Bilgi kağıdı” doldurularak numune torbasının içine konur. Ayrıca numune torbasının ağzına bir de etiket bağlanır. Aynı etiketin bir örneği de torbanın içine konur. Bu şekilde hazırlanan toprak numunesi en yakın toprak analiz laboratuarına bizzat çiftçi veya Tarım İl veya İlçe Müdürlükleri kanalıyla gönderilebilir. Bu etikette aşağıdaki bilgiler bulunmalıdır: -İli , İlçesi , Köyü -Tarla sahibini Adı-Soyadı -Arazinin bulunduğu mevkii ve alanı (da) -Bir önceki yıl ekilen bitki -Ekilecek olan bitki -Numunenin alındığı tarih -Arazinin sulu veya kuru olduğu Bütün dünyada olduğu gibi yurdumuzun çeşitli bölgelerinde yapılan araştırmalarda gübreleme ile genellikle % 50 ‘nin üzerinde verim artışı sağlanabileceğini göstermektedir. Bu artış bazı ürünlerde % 80’nin üzerine çıkmaktadır.

TOPRAK ANALİZI DESTEĞİ

Doğrudan Gelir Desteğine kayıtlı çiftçilerimizin toprak analizi yaptırdığı arazileri için 2005 yılından itibaren destekleme verilmektedir. Çiftçilerimiz hangi parsellerde ve ne kadar alanı kapsayacak şekilde toprak analizi yaptırdıklarını beyan edebilmektedir. Çiftçilerimizin toprak analizi yaptırdıkları araziler için başvuru formunu analiz yaptırdıkları laboratuvara onaylatarak ilgili Tarım İl ve İlçe müdürlüğüne başvurmaları gerekmektedir. Her toprak analizi için 60 dekara kadar destekleme ödemesi yapılmaktadır. Ödemeden yararlanmak için Doğrudan Gelir Desteği müracaatı ile birlikte başvurular yapılmaktadır.